مزايا و معايب کلاس‌هاي تابستاني


مزايا و معايب کلاس‌هاي تابستاني


 

نويسنده:سامان گلناري




 

بچه‌ها را در تعطيلات تابستان به کلاس‌هاي متفرقه بفرستيم يا در خانه نگه داريم؟
 

سال‌ها پيش، وقتي دوران درس و مدرسه را سپري مي‌کرديم، تمام هوش و حواس‌مان به تابستان و تعطيلات بود اما تابستان که مي‌آمد، پدر و مادر به ما اخطار مي‌دادند که قرار نيست اين سه ماه را عاطل و باطل بگذرانيم و آخرش ناچار در کلاس‌هاي تقويتي و متفرقه ثبت‌نام مي‌کرديم.
اما اين روزها والدين، حتي بيش از گذشته، نگران اوقات فراغت فرزندان خود هستند و گاهي با همسايه و اقوام هم در همين زمينه رقابت نيز مي‌کنند. شما جزو کدام گروه از والدين هستيد: دوست داريد فرزندتان به کلاس تابستاني برود و او در برابر خواست شما مقاومت مي‏کند يا برعکس، مي‏خواهيد به عهده خودش بگذاريد تا ميان «در خانه ماندن» و «کلاس رفتن»، يکي را انتخاب کند؟ در هر دو صورت، بايد مزايا و معايب اين روش‌‌ها را بدانيد تا بتوانيد درست تصميم بگيريد. دکتر محمد ولي سهامي، فوق‌تخصص روان‌پزشکي کودکان و عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشکي تهران، کمک‌مان مي‌کند تصميم بهتري در همين رابطه بگيريم.

با رسيدن فصل تابستان، بسياري از خانواده‌ها فرزندان‌شان را مجبور مي‌کنند به کلاس‌هاي مختلف بروند تا اوقات فراغت‌شان به بطالت نگذرد. آيا اين، کار درستي است؟
 

اين روزها پدرها و مادرها بنابه دلايل مختلف سعي دارند به اجبار فرزندشان را به کلاس‏هاي تابستاني بفرستند اما اين بزرگ‌ترين اشتباه خانواده‌ها است، چرا که دانش‌آموز بايد در اثر احساس نياز خودش به اين کلاس‏ها برود. البته شرکت در کلاس‏هاي تابستاني اگر همراه با فشار رواني خانواده باشد، تاثير ‌نامطلوبي هم به جا مي‏گذارد.

يعني بايد تصميم را به عهده خود بچه‌ها بگذاريم؟
 

خانواده مي‏تواند با جملاتي مانند «بهتر نيست براي اوقات فراغت‌ات برنامه‌ريزي کني؟» و به حالت پيشنهاد فرزندش را به اين کار ترغيب کند. در واقع خانواده بايد نقش راهنمايي و هدايت را ايفا کند، نه تصميم‌گيري. از طرف ديگر بايد در نظر بگيريم که بچه‏ها در طول سال تحصيلي فشارهاي رواني زيادي را بابت انجام تکاليف مدرسه، امتحانات و رعايت نظم و مقررات مدرسه متحمل مي‏شوند و فشار مضاعف بر آنها واقعا روا نيست، چرا که تحقيقات بسياري نشان مي‌دهد بچه‌هايي که هر روز صبح زود از خواب بيدار مي‌شوند و آرزوي يک ساعت خواب صبح در روزهاي تابستان را دارند، بيشتر از ساير بچه‌ها افسرده مي‌شوند و موفقيت کمتري هم به دست مي‌آورند.

يعني شرکت در کلاس‌هاي تابستاني فايده‌اي براي بچه‌ها ندارد و بايد آنها را به حال خود واگذار کنيم تا هر طور دوست دارند فصل تعطيلات را پشت سر بگذارند؟
 

اگر از جنبه منفي کلاس‏هاي تابستاني تحميلي بگذريم، شرکت بچه‏ها در اين کلاس‏ها مزاياي غيرقابل انکاري دارد. بعضي بچه‏ها ترجيح مي‏دهند که تمام تعطيلات را در خانه و پاي تلويزيون و کامپيوتر بگذرانند که اين موجب بي‌تحرکي، انزواي اجتماعي، کسالت و درون‌گرايي مي‏شود اما همين که بچه بداند هفته‏اي دو روز براي مثال، بايد 9 صبح به کلاس شنا برود، الزام به تحرک و فعاليت را احساس مي‏کند. شرکت در کلاس‏هاي تابستاني مي‏تواند موجب تقويت اعتماد به نفس و بهبود روابط اجتماعي کودکان شود. از طرف ديگر انتخاب کلاس‏ها اگر درست انجام شود، مي‏تواند موجب رشد استعدادها و جهت‌دهي مثبت به توانايي‏هاي دانش‌آموزان شود.

پس نظارت خانواده روي فراغت جوانان لازم است؟
 

صددرصد. اصل، تسلسل و استمرار است، يعني اگر خانواده‌اي مدام کوشش کند ولي در چنين لحظاتي فرزندش را رها کند، ممکن است خطرآفرين باشد. اگر هم قرار است فراغت نقش آزادي داشته باشد، پس نظارت مستقيم و اجبار هم نمي‌تواند هميشه موثر باشد اما نظارت از راه دور، نظارت نامريي و با رعايت احترام و ايجاد گزينه‌هاي مطلوب يک اصل درست کار در خانواده است.

از کجا بفهميم که بايد فرزندمان را در چه کلاسي ثبت‌نام کنيم و اصلا او چه استعدادي دارد؟
 

کلاس‏هاي تابستاني بسيار متنوع‏اند؛ مانند کلاس‏هاي ورزشي، هنري و ‌آموزشي. اينکه دانش‌آموز دوست دارد در چه رشته‏اي فعاليت کند، مهم‏ترين نکته است اما روان‌شناسان معمولا کلاس‏هاي‌آموزشي و کلاسيک مانند زبان را براي تابستان توصيه نمي‏کنند، به ويژه براي بچه‌‌هايي که فشارهاي درسي و انضباطي را تجربه کرده باشند و براي بچه‏هاي دبستاني اين قبيل کلاس‏ها توصيه نمي‏شود. اين دانش‌آموزان در تابستان نيازمند بازسازي رواني هستند، نه کلاس‏هاي سنگين‌آموزشي که مسووليت‏هاي ديگري را به آنها تحميل مي‏کند. ما براي اين بچه‏ها کلاس‌‌هاي مفرح و شاد مانند شنا را توصيه مي‏کنيم. البته نوع کلاس بايد با توجه به شرايط رواني، سني و تفاوت‏هاي فردي وعلايق دانش‌آموزان انتخاب شود. از طرفي بسياري از تست‌هاي روان‌شناسي حتي در سنين پايين نيز موجب بروز استعدادهاي کودک مي‌شود و والدين مي‌توانند بفهمند که فرزندشان چه توانايي و استعدادي دارد. در عين حال، برخي والدين تمام ساعت‏هاي روز فرزندشان را با انواع کلاس‏هاي تابستاني پر مي‏کنند اما اين کلاس‏ها موجب کاهش بازدهي آنها مي‏شوند و حس خشم و انتقام‌جويي را در بچه ايجاد مي‏کنند. بهترين حالت اين است که بچه‏هاي مقطع دبستان را در يک کلاس ورزشي يا هنري ثبت‌نام کنيم و دانش‌آموزان مقاطع راهنمايي و دبيرستان را در حداقل دو کلاس. به دانش‌آموزاني که نزديک کنکور هستند و در طي تابستان کلاس‌‌هاي‏ کنکور را تجربه مي‏کنند، توصيه مي‏شود براي آرام‌سازي رواني، در يک کلاس تفريحي و ورزشي شرکت کنند.

شايد همه خانواده‌ها امکان اقتصادي گذران اوقات فراغت را نداشته باشند و يا بنا به دلايلي فرزندشان را در کلاس‌هاي تابستاني ثبت‌نام نکنند. در اين صورت مي‌توان يک اوقات فراغت مطلوب را در خانه پايه‌ريزي کرد؟
 

فراغت لزوما يک پديده گران‌قيمت نيست. اين نيست که مثلا فرزندمان را در فلان کلاس با کلي خرج ثبت‌نام کنيم. کارهاي خيلي ارزان و ساده‌اي هم مي‌شود انجام داد. مثلا ساخت يک کلکسيون کبريت ساختن، جمع‌آوري مجموعه تمبر، انجام بازي‌هاي خانوادگي مثل دبرنا، چيدن پازل‌هاي هزار تکه‌اي، اسم و فاميل، منچ و... متاسفانه ما فرزندان‌مان را براي اين عادت‌هاي زيبا تربيت نکرده‌ايم و اين کوتاهي از طرف خانواده از يک طرف و کوتاهي از طرف جامعه از طرف ديگر مشکلات زيادي را به وجود خواهد آورد. البته در اين شرايط زندگي آپارتمان‌نشيني چندان هم بد نيست که با ساير همسايه‌ها برنامه‌ريزي کنيم و براي عصرهاي تابستاني برنامه‌هاي خانوادگي ترتيب دهيم؛ مثلا دور هم جمع شويم، شام بخوريم، بازي‌هاي گروهي مانند وسطي، طناب‌کشي و... انجام دهيم و در کنار يکديگر اوقات خوشي را سپري کنيم.
منبع:www.salamat.com